Uchwalenie ustaw nazwanych potocznie Konstytucją biznesu ma na celu uregulowanie w sposób kompleksowy i w miarę spójny (niestety: nie bez wad) zasad prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. W uzasadnieniu projektu tych ustaw ustawodawca wskazywał na chęć ustanowienia stabilnych, przejrzystych i korzystnych warunków do prowadzenia przedsiębiorstwa, będących odpowiedzią na aktualne oczekiwania przedsiębiorców. Nowo wprowadzone zasady mają mobilizować do zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej, w tym również do ponoszenia ryzyka technologicznego związanego z uczestnictwem w innowacyjnych projektach, a także ułatwiać komunikację przedsiębiorców z urzędami.
Konstytucja biznesu nie jest jednolitym aktem prawny, lecz pakietem pięciu odrębnych ustaw:
• ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz.U. z 2018 r. poz. 646),
• ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo przedsiębiorców oraz inne ustawy dotyczące działalności gospodarczej (Dz.U. z 2018 r. poz. 650),
• ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (Dz.U. z 2018 r. poz. 647),
• ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców (Dz.U. z 2018 r. poz. 648),
• ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2018 r. poz. 649).
Powyższe ustawy wejdą w życie z dniem 30 kwietnia 2018 r. Z uwagi na ich obszerność, zwrócę uwagę jedynie na klika istotnych zmian.
Przepisy zawarte w ustawie Prawo przedsiębiorców zmieniają dotychczasowe podejście organów publicznych do osób prowadzących działalność gospodarczą. Ustawodawca wprowadził bowiem zasadę domniemania uczciwości przedsiębiorcy, proporcjonalności (urzędy nie będą mogły nakładać na przedsiębiorcę nieuzasadnionych obciążeń), rozstrzygania wątpliwości faktycznych w postępowaniu przed organem na korzyść osoby prowadzącej działalność gospodarczą oraz przyjaznej interpretacji przepisów prawnych.
Ponadto ustawa Prawo przedsiębiorców powołuje nową instytucję – działalność nieewidencjonowaną, tj. nie podlegającą rejestracji. Mowa tu o drobnej działalności zarobkowej wykonywanej przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej. Oznacza to, że taka działalność nie będzie uznawana za działalność gospodarczą, wskutek czego nie będzie rodzić obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.
Przedmiotowa ustawa wprowadza również tzw. „ulgę na start”. dotyczącą przedsiębiorców dopiero rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej. Zostaną oni zwolnieni z uiszczenia składek na ubezpieczenia społeczne przez okres pierwszych 6 miesięcy. W ustawie znalazła się również korzystna dla przedsiębiorców zasada, zgodnie z którą „co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone”. W praktyce oznacza to, że osoba prowadząca działalność gospodarczą zostanie uprawniona do podejmowania wszystkich działań, z wyjątkiem tych, które zakazują przepisy prawa powszechnie obowiązującego.
W jednej z ustaw wchodzącej w skład tzw. Konstytucji biznesu ustawodawca powołał nowy jednoosobowy organ zwany Rzecznikiem Małych i Średnich Przedsiębiorców. Jego rolą będzie ochrona interesów osób prowadzących działalność gospodarczą, w tym wsparcie przedsiębiorców w sporach z organami podatkowymi i administracyjnymi oraz w toku postępowania administracyjnego.