Z dniem 9 lipca 2018 r. weszła w życie ustawa z dnia 8 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw. Ustawodawca wprowadził w niej nowe terminy przedawnienia roszczeń, które są krótsze od dotychczasowych.
Obecnie, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej (przykładem takiego przepisu jest przepis art. 646 Kodeksu cywilnego, który przewiduje dwuletni termin przedawnienia roszczeń wynikających z umowy o dzieło), termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. W poprzednim stanie prawnym podstawowy termin przedawnienia roszczeń wynosił 10 lat (dla roszczeń okresowych i roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej termin przedawnienia nie uległ zmianie i wynosi wciąż wynosi 3 lata) i upływał z dniem, który nazwą lub datą odpowiadał początkowemu dniowi terminu. Teraz – pod warunkiem, że termin przedawnienia wynosi co najmniej dwa lata – koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego. W przypadku gdy termin przedawnienia jest krótszy niż 2 lata, liczy się go na dotychczasowych zasadach.
W analogiczny sposób – lecz bez przesuwania terminu na koniec roku kalendarzowego – uregulowano terminy przedawnienia roszczeń stwierdzonych przez sądy lub inne podobne organy. I tak roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd przedawnia się z upływem sześciu lat. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenie okresowe należne w przyszłości przedawnia się z upływem trzech lat.
Skracając terminy przedawnienia roszczeń ustawodawca – podobnie jak przy wielu innych nowelizacjach Kodeksu cywilnego – konsekwentnie wprowadza przepisy uprzywilejowujące konsumenta. W ostatniej nowelizacji postanowił, że po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, a sąd będzie badał tę okoliczność w trybie z urzędu. Jedynie w wyjątkowych przypadkach sąd może, po rozważeniu interesów stron, nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, jeżeli wymagają tego względy słuszności.
W celu uniknięcia kolizji przy stosowaniu starych i nowych terminów przedawnienia nowela zawiera kilka przepisów przejściowych. I tak do roszczeń powstałych przed dniem 9 lipca 2018 r. i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się nowe przepisy o terminach przedawnienia. Jeżeli termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem 9 lipca 2018 r. Jeżeli jednak przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed 9 lipca 2018 r., nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.