W dniu 7 marca 2009 roku weszła w życie kolejna duża nowelizacja ustawy o swo-bodzie działalności gospodarczej. W znacznej mierze została ona poświęcona zmia-nom zasad kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorców. Na zakończenie wąt-ków z dwóch poprzednich numerów GP dziś omówienie nowej, istotnej instytucji słu-żącej ochronie interesów przedsiębiorcy wobec organów kontrolnych, a mianowicie instytucji sprzeciwu.
Dotychczas przedsiębiorcy nie dysponowali żadnymi środkami prawnymi, któ-re służyłyby ochronie ich interesów w toku kontroli. Ewentualne zastrzeżenia mogli podnosić dopiero później (np. w odwołaniu od decyzji). Obecnie przedsiębiorca może wnieść – z pewnymi wyjątkami – sprzeciw wobec podjęcia i wykonywania przez orga-ny kontroli czynności z naruszeniem przepisów, np. w przypadku wszczęcia kontroli bez wcześniejszego zawiadomienia lub w razie przekroczenia limitu czasu trwania kontroli. Wniesienie sprzeciwu powoduje – z chwilą doręczenia kontrolującemu za-wiadomienia o wniesieniu sprzeciwu – wstrzymanie czynności kontrolnych przez or-gan kontroli, którego sprzeciw dotyczy, do czasu rozpatrzenia sprzeciwu, a w przy-padku wniesienia zażalenia do czasu jego rozpatrzenia. Wnosząc sprzeciw przedsię-biorca zyskuje zatem na czasie, który może wykorzystać np. do zbadania komplet-ności dokumentów podlegających kontroli.
Sprzeciw należy wnieść na piśmie do organu podejmującego i wykonującego kontrolę, a jednocześnie zawiadomić o tym pisemnie kontrolującego. Nadto sprzeciw wymaga uzasadnienia, a wnosi się go w terminie 3 dni roboczych od dnia wszczęcia kontroli przez organ kontroli. Termin ten jest więc stosunkowo krótki. W przypadku gdy organ przekroczył limit czasu trwania kontroli, bieg terminu do wniesienia sprze-ciwu rozpoczyna się w dniu, w którym nastąpiło przekroczenie limitu czasu trwania kontroli.
Należy pamiętać, że wniesienie sprzeciwu powoduje wstrzymanie biegu czasu trwania kontroli. W konsekwencji przedłużamy całkowity okres kontroli. Ponadto w przypadku wniesienia sprzeciwu organ kontroli może, w drodze postanowienia, doko-nać zabezpieczenia dowodów mających związek z przedmiotem i zakresem kontroli, na czas rozpatrzenia sprzeciwu. Zabezpieczeniu podlegają dokumenty, informacje, próbki wyrobów oraz inne nośniki informacji, jeżeli stanowią lub mogą stanowić do-wód w toku kontroli.
Rozstrzygnięcie sprzeciwu przez organ kontroli musi nastąpić w terminie 3 dni roboczych od dnia otrzymania sprzeciwu. Organ wydaje postanowienie albo o odstą-pieniu albo o kontynuowaniu czynności kontrolnych. Na postanowienie to przedsię-biorcy przysługuje zażalenie w terminie 3 dni od dnia otrzymania postanowienia. Rozstrzygnięcie zażalenia następuje w drodze postanowienia, nie później niż w ter-minie 7 dni od dnia jego wniesienia. Przy okazji ustawodawca wprowadził sankcje za opieszałość organu kontroli przy rozpoznawaniu sprzeciwu i zażalenia. Nieterminowe rozpatrzenie sprzeciwu przez organ kontroli jest równoznaczne w skutkach z wyda-niem postanowienia o odstąpieniu od kontroli, a nieterminowe rozpatrzenie zażalenia zostało zrównane w skutkach z wydaniem postanowienia uznającego słuszność wniesionego zażalenia.
Kończąc omawianie zmian w zasadach kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorców należy zauważyć, że można równocześnie – z pewnymi wyjątkami – podejmować i prowadzić tylko jedną kontrolę działalności przedsiębiorcy. Jeżeli przedsiębiorca (z wyłączeniem mikroprzedsiębiorców i małych przedsiębiorców) wy-konuje działalność gospodarczą w więcej niż jednym zakładzie lub innej wyodrębnio-nej części swojego przedsiębiorstwa, zakaz równoczesności kontroli odnosi się tylko do tego zakładu lub tylko do tej części przedsiębiorstwa.