W najbliższym czasie wejdzie w życie ustawa z dnia 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców. W chwili przy-gotowywania niniejszego artykułu ustawę podpisał już Prezydent RP, ale nie była ona jeszcze ogłoszona w Dzienniku Ustaw (ustawa ma wejść w życie w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia).
Generalnie ustawa wprowadza szereg nowych regulacji prawnych, z których znaczna część ma charakter ściśle finansowy. My zajmiemy się tymi z nich, które obejmują sferę prawa pracy w zakresie dotyczącym długości okresu rozliczeniowego i terminowych umów o pracę.
1. Ustawa umożliwia pracodawcom przedłużenie okresu rozliczeniowego do 12 mie-sięcy. Przypomnijmy, że do tej pory, zgodnie z kodeksem pracy, okres rozliczeniowy co do zasady nie mógł przekroczyć 4 miesięcy. Wydłużenie okresu rozliczeniowego wychodzi zatem naprzeciw postulatom tych przedsiębiorców, których działalność ma charakter sezonowy. W okresie stosowania przedłużonego okresu rozliczeniowego indywidualny rozkład czasu pracy pracownika może przewidywać zróżnicowanie licz-by godzin do przepracowania w poszczególnych miesiącach. Okresy dłuższej pracy równoważy się okresami krótszej pracy lub okresami niewykonywania pracy w przy-jętym okresie rozliczeniowym. Przy wydłużaniu okresu rozliczeniowego trzeba jednak pamiętać o dwóch istotnych rzeczach:
– w każdym miesiącu stosowania przedłużonego okresu rozliczeniowego wynagro-dzenie pracownika nie może być niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (jeśli zatem pracownik pracował w danym miesiącu znacznie poniżej mini-malnej miesięcznej normy czasu pracy, to i tak nie może otrzymać mniej niż wynosi minimalne wynagrodzenie za pracę),
– indywidualny harmonogram czasu pracy pracownika nie może być sporządzany na okres krótszy niż dwa miesiące.
2. Pracodawca może również ustalić dla pracownika indywidualny rozkład czasu pra-cy, który będzie przewidywał różne godziny rozpoczynania i kończenia pracy. Po-nowne wykonywanie pracy przez pracownika w tej samej dobie nie będzie stanowić pracy w godzinach nadliczbowych.
3. Zarówno wydłużenie okresu rozliczeniowego, jak i ustalenie w wyżej opisany spo-sób indywidualnego rozkładu czasu pracownika nie może naruszać prawa pracowni-ka do 11-godzinnego nieprzerwanego odpoczynku dobowego i 35-godzinnego nie-przerwanego odpoczynku tygodniowego. Ponadto powyższe zmiany pracodawca może wprowadzić w zakładzie pracy dopiero po zawarciu stosownego porozumienia z zakładową organizacją związkową lub – jeżeli u przedsiębiorcy nie działają zakła-dowe organizacje związkowe – po zawarciu porozumienia z przedstawicielami pra-cowników wyłonionymi w trybie przyjętym u tego przedsiębiorcy.
4. Ustawa zawiesza stosowanie jednej z istotnych regulacji kodeksu pracy, zgodnie z którą trzecia umowa o pracę na czas określony przekształca się w umowę na czas nieokreślony, jeżeli przerwa między rozwiązaniem jednej a nawiązaniem kolejnej umowy terminowej nie trwała dłużej niż miesiąc. Obecnie będzie można zawierać nieskończoną ilość umów terminowych, pod warunkiem jednak że takie zatrudnienie nie przekroczy łącznie 24 miesięcy. Następną terminową umowę o pracę będzie można zawrzeć po upływie trzech miesięcy od rozwiązania lub wygaśnięcia poprzed-niej.
Na zakończenie trzeba zwrócić uwagę, iż wyżej opisane zmiany w relacjach pomiędzy pracodawcą a pracownikiem mogą obowiązywać nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2011 r.