Dnia 10 maja 2013 r. została uchwalona ustawa o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 6 czerwca 2013 r., poz. 654), która weszła w życie w dniu 6 lipca 2013 r. Zawarte w niej ure-gulowania mają fundamentalne znaczenie dla prawidłowego i sprawnego prowadzenia sporów sądo-wych – w tym o zapłatę zaległych należności przeciwko nierzetelnym kontrahentom – a więc w kon-sekwencji mają także wpływ dla prawidłowego prowadzenia działalności gospodarczej.
Nowelizacja wprowadziła nowy wymóg wskazywania w pozwie numeru PESEL lub NIP powoda – w przypadku osób fizycznych albo KRS lub NIP – w przypadku osób prawnych. Jednocześnie sąd obar-czony został obowiązkiem ustalenia analogicznych numerów identyfikacyjnych dotyczących pozwa-nego – lecz na podstawie danych przekazanych przez powoda. Celem przyjętej nowelizacji jest ochrona interesów pozwanych, tak aby w sposób dodatkowy zabezpieczyć ich przed niewłaściwie skierowanymi pozwami lub postępowaniami egzekucyjnymi. Z formalnego punktu widzenia numery takie jak PESEL czy KRS lepiej służą identyfikacji osoby, albowiem każdy numer jest unikalny i przy-pisany jednej tylko osobie, natomiast takie same nazwiska czy nazwy osób prawnych są zjawiskiem częstym. W przypadku braku możliwości ustalenia numerów identyfikacyjnych pozwanego, sąd bę-dzie uprawniony do wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania sądowego do czasu uzupeł-nienia brakujących danych.
Opisana zmiana – teoretycznie błaha – pociąga jednak za sobą daleko idące konsekwencje dla szybkości i skuteczności przyszłych procesów sądowych. O ile bowiem ustalenie numerów iden-tyfikacyjnych powoda (PESEL, KRS lub NIP) nie będzie w praktyce problemem, o tyle ustalanie ana-logicznych numerów identyfikacyjnych przez sądy odnośnie osoby pozwanej może okazać się w prak-tyce trudne, a na pewno związane z dużym upływem czasu, w szczególności gdy takim pozwanym jest osoba fizyczna identyfikowana przez numer PESEL, który obecnie jest najbardziej poufną daną osobową, niedostępną w większości publicznych rejestrów. Sąd bowiem przed podjęciem jakiejkol-wiek merytorycznej decyzji w sprawie będzie zmuszony uprzednio ustalić wszystkie konieczne dane dotyczące pozwanego. W efekcie okres oczekiwania np. na nakaz zapłaty może wydłużyć się do kilku miesięcy. Już teraz pojawiają się głosy, iż uchwalona nowelizacja może wręcz doprowadzić do parali-żu wielu sporów sądowych wszczętych po dniu 6 lipca 2013 r.
Zapobieżenie ewentualnym przyszłym problemom wywołanym w/w nowelizacją jest proste – powód już w pozwie powinien wskazywać pełne dane identyfikacyjne nie tylko swoje, ale także pozwanego. Dzięki temu sąd będzie zwolniony z obowiązku podejmowania jakichkolwiek dalszych czynności w tym zakresie i przystąpi do merytorycznego rozpoznania sprawy – tak jak ma to miejsce obecnie.
Niezbędne, a co najmniej zasadne będzie zatem wdrożenie przez przedsiębiorcę niezbędnych proce-dur względem dotychczasowych i potencjalnych kontrahentów, które pozwolą z góry odpowiednio zabezpieczyć przedsiębiorcę przed negatywnymi skutkami omawianej nowelizacji. Przykładowo wskazać można tu:
1. żądanie od kontrahenta przedstawienia jego danych identyfikacyjnych przed przyjęciem zle-cenia lub zamówienia, zawarciem umowy lub wystawieniem faktury VAT,
2. umieszczanie w pisemnych umowach danych identyfikacyjnych kontrahenta,
3. umieszczanie na fakturach VAT i rachunkach danych identyfikacyjnych kontrahenta,
4. żądanie od wszystkich osób trzecich uczestniczących w realizacji umowy (np. małżonek, po-ręczyciel, wystawca weksla) ich danych identyfikacyjnych oraz umieszczenie tych danych na samych umowach lub podobnych dokumentach,
5. prowadzenie w ramach wewnętrznej ewidencji kontrahentów także ich pełnych danych identy-fikacyjnych.