Z dniem 1 marca 2017 r. do Kodeksu karnego (dalej: k.k.) wprowadzono nowe przepisy, których celem jest zwalczanie wyłudzeń zwrotu kwot naliczanych z tytułu podatku od towarów i usług (VAT). Jest to odpowiedź na rosnącą powszechność zjawiska, rozmiar uszczupleń oraz różnorodność metod działania sprawców-fałszerzy. Oszustwa bazujące na mechanizmie podatku VAT stanowią jedno z głównych zagrożeń dla finansów publicznych krajów należących do Unii Europejskiej. Stale wzrastająca skala wyłudzeń wskazywała na nieudolność dotychczas funkcjonujących regulacji. Wagę problemu podkreślała Najwyższa Izba Kontroli w raporcie „Przeciwdziałanie wprowadzeniu do obrotu gospodarczego faktur dokumentujących czynności fikcyjne” i postulowała wprowadzenie odpowiednich regulacji naprawiających. Niżej podpisany pomija swoją niechęć co do samego istnienia i mechanizmu rządzącego podatkiem VAT, który jest niezwykle zawikłany i stanowi tzw. „dojną krowę” Unii Europejskiej (np. Malta broniła się przed wprowadzeniem tego podatku aż do 1 stycznia 2004 r.). Poprzednio istniejący w Polsce podatek obrotowy był nieporównywalnie prostszy.
Mając na uwadze skalę wyłudzeń ustawodawca wprowadził nowe przepisy penalizujące czyny związane z nieprawidłowościami w wystawianiu faktur. Pierwszy czyn – tzw. fałsz materialny – polega na podrobieniu lub przerobieniu faktur w celu zmiany wysokości należności publicznoprawnej bądź jej zwrotu, natomiast drugi – tzw. fałsz intelektualny – sprowadza się do poświadczenia nieprawdy na autentycznej fakturze w celu zmiany wysokości należności publicznoprawnej bądź jej zwrotu.
W obu sytuacjach karane jest zarówno podrobienie (wystawienie), jak i posłużenie się sfałszowaną fakturą.
Według art. 270 a § 1 k.k. przedsiębiorca, który w celu użycia za autentyczną, podrabia lub przerabia fakturę w zakresie okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu, albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym lub takiej faktury jako autentycznej używa, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. W nowelizacji przewidziano także tryb kwalifikowany tego przestępstwa, który został określony w art. 270 a § 2 k.k. Według jego brzmienia, jeśli sprawca dopuszcza się fałszerstwa faktury lub faktur, których ogólna należność jest większa niż 5 000 000 zł lub też z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3. W przypadku fałszu materialnego „małej wagi” sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Bardzo zbliżone brzmienie otrzymał art. 271 a § 1 k.k., przewidujący przestępstwo fałszerstwa intelektualnego. Zgodnie z art. 271 a § 1 k.k. osoba, która wystawia fakturę lub faktury, których wartość jest znaczna (czyli przekracza 200 000 zł) i poświadczy nieprawdę co do okoliczności mogących mieć wpływ na wyliczenie wysokości należności o charakterze podatkowym lub jej zwrotu, będzie podlegać karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. W art. 271 a § 2 k.k. ustawodawca przewidział tryb kwalifikowany przestępstwa. Jeżeli sprawca dopuszcza się fałszerstwa faktury lub faktur, których ogólna należność jest większa niż 5 000 000 zł bądź z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3. Przepis przewiduje nadto typ uprzywilejowany tegoż przestępstwa w sytuacjach tzw. „mniejszej wagi”, zagrożony karą pozbawienia wolności do lat 3.