Z dniem 8 września 2016 r. weszła w życie nowelizacja kilku ustaw, która wprowadziła istotne zmiany w procedurze egzekucyjnej. Przedstawię kilka z nich.
Obecnie, w przypadku zbiegu egzekucji sądowej (prowadzonej przez komornika) i administracyjnej (prowadzonej przez organ administracji) w stosunku do tej samej rzeczy lub prawa majątkowego, egzekucję prowadzić będzie ten organ egzekucyjny, który jako pierwszy dokonał zajęcia. W razie niemożności ustalenia tego pierwszeństwa (np. gdy zawiadomienia od komornika sądowego i administracyjnego organu egzekucyjnego o dokonaniu zajęciu dotarły do przedsiębiorcy tego samego dnia), egzekucja będzie prowadzona przez ten organ egzekucyjny, który dokonał zajęcia na poczet należności w wyższej kwocie. Rozwiązanie takie z pewnością usprawni postępowanie egzekucyjne ze względu na to, że przed nowelizacją – w przypadku zbiegu egzekucji administracyjnej i sądowej – zarówno komornik jak i organ administracji musieli wstrzymać egzekucję, a o tym, kto będzie ją prowadził dalej, decydował sąd.
W razie zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej, w przypadku gdy wynagrodzenie nie wystarcza na pokrycie wszystkich egzekwowanych należności, pracodawca dokonuje wypłat na rzecz tego organu egzekucyjnego, który pierwszy dokonał zajęcia, a w razie niemożności ustalenia tego pierwszeństwa – na rzecz organu, który dokonał zajęcia na poczet należności w wyższej kwocie. Ponadto pracodawca jest zobowiązany niezwłocznie zawiadomić o zbiegu egzekucji właściwe organy egzekucyjne, podając przy tym datę doręczenia zawiadomień o zajęciach dokonanych przez te organy i wysokość należności, na poczet których zostały dokonane zajęcia. Pracodawca powinien zostać o tym pouczony w zawiadomieniu o zajęciu.
Koniecznie trzeba podkreślić, że pracodawca musi od razu dokonać wpłaty zajętej części wynagrodzenia na konto organu egzekucyjnego, który pierwszy dokonał zajęcia. W przeciwnym razie organ ten będzie mógł nałożyć na pracodawcę karę grzywny do 2.000 zł za naruszenie obowiązków związanych z wykonywaniem zajęć komorniczych.
Powyższe zasady mają zastosowanie do zbiegów egzekucji, do których doszło począwszy od 8 września 2016 r. Oznacza to, że jeżeli w tym dniu lub później pracodawca otrzyma drugie lub kolejne zajęcie dotyczące tego samego wynagrodzenia, jest zobowiązany działać zgodnie z nowymi przepisami. Jeżeli zbieg egzekucji nastąpił przed 8 września 2016 r. i sąd już go rozstrzygnął, pracodawca przekazuje środki na konto organu egzekucyjnego wskazanego przez sąd.
Niezwykle istotną zmianę wprowadzono w kwestii wyjawienia majątku przez dłużnika. Do tej pory bowiem wierzyciel, chcąc uzyskać pełną informację o stanie majątku dłużnika, musiał złożyć stosowny wniosek wyłącznie do sądu. Postępowanie w takiej sprawie trwało zazwyczaj bardzo długo. Aktualnie komornik może sam wezwać dłużnika do złożenia wykazu majątku, przy czym dłużnik składa swoje oświadczenie pod groźbą odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. Ponadto jeżeli dłużnik bez usprawiedliwionego powodu nie złoży tego wykazu, komornik może nałożyć na niego karę grzywny lub wystąpić do sądu z wnioskiem o przymusowe doprowadzenie dłużnika, a nawet o zastosowanie aresztu do jednego miesiąca.
Egzekucję ułatwi również zmiana wysokości kwoty zwolnionej spod egzekucji w przypadku zajęcia rachunku bankowego. Do tej pory kwota ta odpowiadała trzem średnim pensjom, czyli wynosiła około 12.000,00 zł. Obecnie kwota wolna od zajęcia odpowiada 75% minimalnej pensji, a więc około 1.400,00 zł i będzie ona liczona w każdym miesiącu odrębnie. Takie rozwiązanie zapewnia dłużnikowi minimum egzystencji, a jednocześnie może prowadzić do skutecznego prowadzenia egzekucji.
Nowe zasady prowadzenia egzekucji, opisane częściowo w niniejszym artykule, mają na celu jej przyspieszenie. Nakładają jednak na pracodawców nowe obowiązki, o których powinni pamiętać.