Z dniem 1 czerwca 2017 r. ustawodawca znowelizował przepisy zawarte w art. 6471 Kodeksu cywilnego dotyczące odpowiedzialności solidarnej inwestora i wykonawcy (generalnego wykonawcy) względem podwykonawców. Przepisy te precyzują prawa i obowiązki uczestników procesu budowlanego w przypadku wykonywania robót przy pomocy podwykonawców.
Impulsem do wprowadzenia nowelizacji stało się powstanie dwóch linii orzeczniczych w sądach powszechnych i Sądzie Najwyższym. Część sądów przyznawała większe uprawnienia inwestorowi, którego zwalniała z solidarnej odpowiedzialności za zapłatę wynagrodzenia dla podwykonawcy w przypadku braku niedoręczenia inwestorowi – przed rozpoczęciem prac – opisu szczegółowych robót budowlanych wykonywanych przez podwykonawcę. Ta koncepcja często skutkowała nieterminowym bądź całkowitym nieuregulowaniem wynagrodzeń podwykonawcom za wykonane przez nich świadczenia budowlane. Druga linia orzecznicza obejmowała szeroką ochroną podwykonawców, co prowadziło do sytuacji, w której inwestor solidarnie odpowiadał za zapłatę wynagrodzenia dla podwykonawcy, który nie został mu przez nikogo zgłoszony.
Punktem spornym była więc w szczególności kwestia formy i czasu udzielenia zgody przez inwestora na wykonywanie części robót budowlanych przez podwykonawców. Orzecznictwo nie było jednolite i sprowadzało się w zasadzie do zagadnienia, czy zgoda na korzystanie z usług podwykonawcy powinna być zawarta przed zawarciem umowy z podwykonawcami, czy może ona przyjąć formę następczą, a nadto czy musi mieć formę pisemną. Brak zgodności w wykładni przepisów prowadził do niepewności zarówno po stronie inwestorów jak i podwykonawców .
Warto wiedzieć! Odpowiedzialność solidarna jest najdalej idącą odpowiedzialnością za powstałe zobowiązanie. Oznacza ona bowiem możliwość żądania części lub całości wynagrodzenia z tytułu wykonania robót budowlanych przez podwykonawcę – wedle jego wyboru – od inwestora i wykonawcy łącznie bądź od każdego z osobna. Podwykonawca ma jednak obowiązek przyjąć wynagrodzenie od któregokolwiek z nich, nawet gdy żądał spełnienia świadczenia od drugiego dłużnika. Obowiązki i uprawnienia solidarnego inwestora oraz wykonawcy trwają do momentu zaspokojenia podwykonawcy.
Po nowelizacji inwestor odpowiada solidarnie z wykonawcą za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcom w przypadku otrzymania od wykonawcy lub podwykonawcy szczegółowego zgłoszenia w formie pisemnej pod rygorem nieważności przedmiotu wykonywanych robót przez podwykonawcę.
Dane te inwestor musi otrzymać jeszcze przed przystąpieniem do realizacji prac. Wyjątkiem od powyższej reguły jest sytuacja, w której inwestor i wykonawca doprecyzowali w łączącej ich umowie (zawartej w formie pisemnej) szczegółowy przedmiot robót budowlanych realizowanych przez określonego podwykonawcę.
Inwestor może zwolnić się z odpowiedzialności solidarnej, jeśli w terminie 30 dni od dnia doręczenia mu zgłoszenia, złoży pisemny sprzeciw zarówno wykonawcy jak i podwykonawcy.
Po nowelizacji pojawił się również nowy przepis dotyczący ograniczenia wysokości wynagrodzenia wypłacanego przez inwestora. Zgodnie z brzmieniem art. 6471 § 3 Kodeksu cywilnego, inwestor zobowiązany jest do zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy w wysokości, która została ustalona w umowie łączącej wykonawcę z podwykonawcą. Jednakże dla ochrony interesów inwestora, dalsza część przepisu wskazuje, że nie ma on zastosowania, gdy owa wysokość przekracza tą, ustaloną w zgłoszeniu, o którym była mowa powyżej, albo w umowie zawartej między inwestorem a wykonawcą. W takiej sytuacji odpowiedzialność inwestora została ograniczona do zapłaty wynagrodzenia w wysokości ustalonej w przedmiotowym zgłoszeniu lub umowie.